Johannes Vermeer, de raadselachtige, de sfinx van Delft

Johannes Vermeer behoort met Frans Hals en Rembrandt van Rijn tot de Grote Drie van de schilderkunst van onze  Gouden Eeuw. Wie zijn schilderijen ziet wordt meteen getroffen door een raadselachtige combinatie van minutieuze alledaagsheid en volstrekte tijdloosheid. De Delftenaar Vermeer verstond de kunst iets te maken dat ons vandaag nog ontroert en ons zachtjes doet glimlachen, ook al begrijpen we niet steeds de betekenis van zijn schilderijen. De laatste 100 jaar hebben kunsthistorici zich het hoofd gebogen over zijn oeuvre, maar een bevredigende uitleg ervan lukte slechts voor een paar schilderijen en in het  overgrote deel van zijn kleine oeuvre blijft hij ons in raadsels hullen. Vermeer wordt wel de schilder van licht genoemd, vreemd eigenlijk, want hoe kun je licht afbeelden? Onlangs is vrijwel onweerlegbaar aangetoond dat Vermeer een camera obscura gebruikte om het licht zo perfect na te bootsen. Als voorbeeld daarvan is hier zijn wereldberoemde Meisje met de Parel afgebeeld. In zijn schilderstukken weet hij een intimiteit op te roepen, die zo persoonlijk  en indringend is dat wij ons als toeschouwer beschaamd en een beetje een voyeur voelen. Zijn stukken zijn feitelijk stillevens van menselijke wezens, eenvoudig en zonder enige pretentie. Dat gaat u meebeleven in deze lezing.